Се залагаме за зголемување на свеста за местото и улогата на математиката во науките, технологијата, наставата, природата и културата.
СТУДИРАЈ НА ИНСТИТУТОТ ЗА МАТЕМАТИКА!
Математичарите се издвојуваат со аналитичкиот начин на расудување, желбата за решавање на проблеми, практичноста и егзактноста. Биди МАТЕМАТИЧАР ! Биди дел од тимот кој ги поставува новите стандарди на современиот начин на живеење! Студирај на Институтот за математика!
АКТИВНОСТИ
ПОИМ ИЗВЕСТУВА: ОСМИ СЕМИНАР„МАТЕМАТИКА И ПРИМЕНИ“, 14 МАРТ 2025
4 април 2025
Осмиот семинар „Математика и примени“ се одржа на 14 март 2025 година во просториите на Институтот за математика при Природно-математичкиот факултет во Скопје. На семинарот беа презентирани 13 научно-популарни предавања од теориската и применетата математика, а предавачи и слушатели беа студенти, универзитетски кадар и припадници на индустрискиот сектор. Повеќе...
4 април 2025
Осмиот семинар „Математика и примени“ се одржа на 14 март 2025 година во просториите на Институтот за математика при Природно-математичкиот факултет во Скопје. На семинарот беа презентирани 13 научно-популарни предавања од теориската и применетата математика, а предавачи и слушатели беа студенти, универзитетски кадар и припадници на индустрискиот сектор. Повеќе...
ДОНАЦИЈА НА КНИГИ ЗА БИБЛИОТЕКАТА НА ИНСТИТУТОТ ЗА МАТЕМАТИКА
31 октомври 2024
Институтот за математика му благодари на проф. д-р Сашо Калајџиевски, некогашен асистент на Институтот за математика, а сега "Senior Scholar” при универзитетот на Манитоба во Винипег, Канада, во пензија, кој на барање на Институтот, донираше четири книги на коишто тој е автор. Повеќе...
31 октомври 2024
Институтот за математика му благодари на проф. д-р Сашо Калајџиевски, некогашен асистент на Институтот за математика, а сега "Senior Scholar” при универзитетот на Манитоба во Винипег, Канада, во пензија, кој на барање на Институтот, донираше четири книги на коишто тој е автор. Повеќе...
ОД НАЈНОВИТЕ СОДРЖИНИ ВИ ПРЕПОРАЧУВАМЕ ДА ПРОЧИТАТЕ ЗА ...
Пајтонски јуриш низ „Норвешка шума“ (PDF)
4 април 2025 во МАТЕМАТИЧКИ ОМНИБУС (НАУКА) Математиката игра главна улога во полето на обработката на природните јазици, затоа што веројатноста, статистиката и линеарната алгебра се основа за алгоритмите и разните модели кои помагаат да компјутерите „го разберат“ човечкиот начин на комуникација. „Норвешка шума“ е едно од најдобрите дела и книгата која му носи светска афирмација на јапонскиот писател Харуки Мураками. Ќе покажеме како кластерирањето помага да се ѕирне во содржината на најпознатиот роман на авторот познат по љубовта кон магичниот реализам. Труд објавен во Математички омнибус 11 (2025) |
Игра на циклуси (PDF)
4 април 2025 во МАТЕМАТИЧКИ ОМНИБУС (НАУКА) Играта на циклуси е релативно нова игра од 2020 година која е прв пат воведена од американскиот математичар Францис Су во неговиот туд „Mathematics for Human Flourishing”. Играта е од областа на теорија на графови, но има и тополошки аспект кој се јавува кај едно од најбитните правила на оваа игра. Игри како овие претставуваат не само математичко задоволство, туку и простор за нови откритија кои можат да доведат до нови парадигми во теоријата на игри и примената на математиката во разни дисциплини. Труд објавен во Математички омнибус 11 (2025) |
Математичка заднина во управување со проект: метод на критичен пат за анализа на времетраењето на активностите во проект (PDF)
4 април 2025 во МАТЕМАТИЧКИ ОМНИБУС (НАУКА) Суштината на управувањето со проект се сведува на формирање математички модел од теорија на графови. Сите техники кои се користат во анализата на активностите на еден проект тесно се поврзуваат со многу алгоритми од оптимизација, посебно со оние видови на алгоритми во чија основа се графовите. Пред да се продолжи со анализа на даден проект, клучен сегмент е согледувањето која од активностите е флексибилна, т.е. може да претрпи извесни временски одложувања, а која предизвикува опасност за реализација на целиот проект. Труд објавен во Математички омнибус 11 (2025) |
Стакелберг игри во безбедноста (PDF)
2 април 2025 во МАТЕМАТИЧКИ ОМНИБУС (НАУКА) Современите национални и глобални предизвици вклучуваат интеракции на голем број различни агенти (поединци, големи и мали корпорации, владини агенции). Меѓу нив, безбедноста зазема клучно место. Теоријата на игри е добро прилагодена за претставување на дејствата на спротивставени страни врз важните ресурси. Природата на безбедносните проблеми одговара на Бејзова Стакелберг игра, а новите алгоритми кои се развиени за моделот можат ефикасно да ги одредат, на пример, стратегиите за патролирање или инспекција. Труд објавен во Математички омнибус 11 (2025) |
Строго конвексни и рамномерно конвексни нормирани простори (PDF)
12 март 2025 во МАТЕМАТИЧКИ ОМНИБУС (НАУКА) Изучувањето на строгата конвексност и рамномерната конвексност е од особено значење за осознавањето на геометриската структура на нормираните простори. Покрај тоа, строгата конвесност е поврзана со дуалниот простор, единственоста на Хан-Банаховото проширување и строгата конвексност на дуалниот простор (теоремата на Тејлор-Фугел), како и со екстремалните точки на единичната свера. Труд објавен во Математички омнибус 11 (2025) |
Најкраток пат во социјални мрежи: пријатели, познаници и инфлуенсери (PDF)
12 март 2025 во МАТЕМАТИЧКИ ОМНИБУС (НАУКА) Моделирањето на социјалните мрежи со графови може да потврди некои од предвидувањата кои ги имаме за динамиката на мрежите, но може и да открие шаблони кои не се очигледни ни за припадниците на мрежата, ни за набљудувачите. Истражувањето на социјалните мрежи е важно, бидејќи сите ние припаѓаме на повеќе социјални мрежи истовремено, имајќи различни улоги во нив, а истовремено бидувајќи истата личност. Труд објавен во Математички омнибус 11 (2025) |
ПОИМ СПОДЕЛУВА, СПОДЕЛЕТЕ И ВИЕ ...
27.3.2025 Абелова награда 2025
Абеловата награда 2025 ја доби Масаки Кашивара, Универзитет во Кјото, Јапонија, за неговиот придонес кон алгебарската анализа и теорија на репрезентација, поконкретно за развој на теоријата на D-модули и откривањето на кристалните бази. Достигнувањата на Кашивара се значајни затоа што поврзуваат повеќе различни математички области, особено важно во математичките истражувања, кога некои мотоди од некоја математичка област се наоѓа начин да се применат во друга математичка област со што се доаѓа до нови сознанија и напредок во областа. Абеловата награда е најпрестижната награда на полето на математиката и се доделува еднаш годишно од страната на Норвешката академија на науки. Заедно со наградата се доделува и паричен износ од 550.000,00 фунти.
https://plus.maths.org/content/abel-prize-2025
Абеловата награда 2025 ја доби Масаки Кашивара, Универзитет во Кјото, Јапонија, за неговиот придонес кон алгебарската анализа и теорија на репрезентација, поконкретно за развој на теоријата на D-модули и откривањето на кристалните бази. Достигнувањата на Кашивара се значајни затоа што поврзуваат повеќе различни математички области, особено важно во математичките истражувања, кога некои мотоди од некоја математичка област се наоѓа начин да се применат во друга математичка област со што се доаѓа до нови сознанија и напредок во областа. Абеловата награда е најпрестижната награда на полето на математиката и се доделува еднаш годишно од страната на Норвешката академија на науки. Заедно со наградата се доделува и паричен износ од 550.000,00 фунти.
https://plus.maths.org/content/abel-prize-2025
27.3.2025 Најдено е оптималното решение на познатиот Sofa Problem
Математичар од Yonsei University, Корејa, најде оптимално решение на познатиот Sofa Problem - како да пренесеш софа преку аголот на еден аголен ходник. За ходник со плоштина 1, максималната плоштина на софата смее да биде 2.2195 (напречен пресек), за да може софата да се пренесе преку аголот.
Решението на овој проблем и изложено на повеќе од 100 страници и може да го најдете на следниот линк: https://arxiv.org/abs/2411.19826
Математичар од Yonsei University, Корејa, најде оптимално решение на познатиот Sofa Problem - како да пренесеш софа преку аголот на еден аголен ходник. За ходник со плоштина 1, максималната плоштина на софата смее да биде 2.2195 (напречен пресек), за да може софата да се пренесе преку аголот.
Решението на овој проблем и изложено на повеќе од 100 страници и може да го најдете на следниот линк: https://arxiv.org/abs/2411.19826
ЦИКЛУС ИНТЕРВЈУА ПОСВЕТЕНИ НА ПРОФЕСИЈАТА НАСТАВНИК ПО МАТЕМАТИКА
август - октомври 2021
август - октомври 2021
- 25 август 2021 СОРАБОТКАТА ГО ЈАКНЕ НАШЕТО ЧУВСТВО ЗА СОЛИДАРНОСТ И ПОДДРШКА, СО ЦЕЛ ПРОФЕСИЈАТА НАСТАВНИК ДА ДОБИЕ ДОСТОЈНО И РЕСПЕКТАБИЛНО МЕСТО ВО ОПШТЕСТВОТО – ИНТЕРВЈУ СО СНЕЖАНА ЗЛАТКОВСКА, НАСТАВНИК ПО МАТЕМАТИКА
- 30 август 2021 БИДЕТЕ ИМ ПРИМЕР НА СВОИТЕ УЧЕНИЦИ, ПОСТОЈАНО ПРОФЕСИОНАЛНО УСОВРШУВАЈТЕ СЕ И НА НАЈДОБАР МОЖЕН НАЧИН ПРЕНЕСЕТЕ ЈА ЉУБОВТА КОН МАТЕМАТИКАТА - ИНТЕРВЈУ СО АНКИЦА СПАСОВА, НАСТАВНИК ПО МАТЕМАТИКА
- 5 септември 2021 ПРОФЕСИЈАТА НАСТАВНИК Е МИСИЈА ЗА ПОДОБРА ИДНИНА НА ЧОВЕШТВОТО - ИНТЕРВЈУ СО АДРИЈАНА ТОДОРОВА, НАСТАВНИК ПО МАТЕМАТИКА
- 14 септември 2021 ПОСТОЈАНО УЧЕТЕ И НАДГРАДУВАЈТЕ СЕ, ДАРУВАЈТЕ МНОГУ ЉУБОВ И СЕКОГАШ РАБОТЕТЕ ЗА ДОБРО НА ДЕЦАТА - ИНТЕРВЈУ СО СИЛВАНА ЈАКИМОВСКА БИНОВА, НАСТАВНИК ПО МАТЕМАТИКА
- 4 октомври 2021 БИДЕТЕ ХРАБРИ И ВЕРУВАЈТЕ: И ВО СЕБЕ И ВО ВАШИТЕ УЧЕНИЦИ-ИНТЕРВЈУ СО ФИЛИП НИКОЛОВСКИ, АСИСТЕНТ НА МАШИНСКИОТ ФАКУЛТЕТ ВО СКОПЈЕ
ЗАБАВА
|
„Кој ги ставил сите математички книги во делот за хорор?“
|
„Добивме корелација меѓу да се подседува мачка и да се биде погоден од гром.“
|
Буу...
|
ПОИМ АНКЕТИПоминати ПОИМ анкети:
|
РЕКЛЕ ЗА ...Математиката не е машина со која се пишуваат дефиниции, теореми и докази, и се даваат примери. Таа е многу поинтересна од тоа. - Karen Uhlenbeck, првата жена добитник на Абелова награда (2019) |
ПОИМ ИНФОРМИРА
|
Математичкиот лексикон опфаќа термини што се користат во математиката, а некои од нив − во техниката и во други научни дисциплини. Работен е со цел да им послужи на учениците и студентите во текот на учењето математика, но и на професорите по математика, инженерите и на други заинтересирани лица, чијашто работа е сврзана со примена на математиката. Содржи повеќе од 2600 насловни единици. Од нив, преку 2000 се математички термини, за кои (паралелно со македонскиот термин) се наведуваат еквивалентни термини на англиски и руски јазик, а потоа следува дефиниција или објаснение на терминот. Тој е електронско издание со слободен пристап, а е во издание на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“, Скопје.
Автори на Лексиконот се: д-р Наум Целакоски, д-р Весна Целакоска-Јорданова и д-р Емилија Целакоска. Повеќе... |
|
АНГЛИСКО-МАКЕДОНСКИ РЕЧНИК НА МАТЕМАТИЧКИ ТЕРМИНИ
Во неодамна отворената Книжарница на МАНУ, која е сместена во зградата на МАНУ (на приземје), може да се набави изданието на „Англиско-македонскиот речник на математички термини“ од авторите Наум Целакоски, Весна Целакоска-Јорданова и Емилија Целакоска, по цена од 630 денари. Книжарницата е отворена за посетители секој работен ден од 11 до 13 часот. Речникот содржи преводи од англиски на македонски јазик на повеќе од 13000 математички термини. Наменет е за математичари, инженери, студенти по математика, студенти на технички и на други факултети, како и за наставници и ученици што се упатени да се служат со математичка литература на англиски јазик.
Извадок од Речникот (pdf) |
ПОИМ иницијатива:
База на македонски интернет страници за математика
|
ПОИМ иницира креирање база на македонски интернет страници за математика (интернет сајтови, блогови, Facebook страници, Facebook групи, YouTube канали). Се надеваме дека на овој начин ќе помогнеме за полесно совладување на математичките знаења, нивно утврдување, дополнување, проширување или продлабочување. Воедно ПОИМ сака да го поттикне креирањето и уредувањето на македонски интернет страници за математика со цел да придонесе за популаризација на математиката меѓу младите и пошироката јавност во Македонија.
|
