Се залагаме за зголемување на свеста за местото и улогата на математиката во науките, технологијата, наставата, природата и културата.
СТУДИРАЈ НА ИНСТИТУТОТ ЗА МАТЕМАТИКА!
Математичарите се издвојуваат со аналитичкиот начин на расудување, желбата за решавање на проблеми, практичноста и егзактноста. Биди МАТЕМАТИЧАР ! Биди дел од тимот кој ги поставува новите стандарди на современиот начин на живеење! Студирај на Институтот за математика!
ОД НАЈНОВИТЕ СОДРЖИНИ ВИ ПРЕПОРАЧУВАМЕ ДА ПРОЧИТАТЕ ЗА ...
|
СТАТИИ (НАУКА)
Демографските промени низ призмата на математичките модели (PDF)
2 септември 2020 
Уште во 17-тиот век, Џон Гронт (John Graunt, 1620 – 1674), ги поставил основите на демографијата како наука, истражувајќи ги неделните статистики на смртни случаи и крштевања во Лондон. Во 18-тиот век, оваа навидум општествена дисциплина, ја покажува својата интердисциплинарност, дел од научниот свет ја препознава како феномен со статистички правилности. Влечејќи информации од економијата, социологијата, статистиката, медицината, биологијата, антропологијата и историјата, демографијата станува основа за планирањето и општествен развој. Нашата идеја овде е да укажеме на важноста и примената на математичките модели без кои проекциите на населението и анализата на индексните стапки на смртност, новородени, фертилитет, миграција не би биле возможни.
Труд објавен во Математички омнибус 7 (2020). Феноменот „Пропаст на коцкарот“ и случајното талкање (PDF)
20 август 2020 
Во последната деценија, коцкањето стана една од најпосакуваните „занимации“ ширум светот. Дел од луѓето кои се искусни во практикување на таа активност, вложуваат пари со надеж дека ќе добијат многу повеќе. Постојат и такви кои „пробуваат само еднаш“, а со самото тоа, свесно или несвесно, се доведуваат до работ да изгубат сè, т.е. до таканаречената пропаст на коцкарот. Во овој труд се презентирани генералните заклучоци добиени за коцкарот кој се обидел со постојано вложување (обложување) да освои максимални € N без да доживее коцкарска пропаст. Дали може да успее? Колкава е веројатноста да успее? И кое е очекуваното времетраење на една коцкарска игра до постигнување на посакуваната добивка или до коцкарската пропаст?
Труд објавен во Математички омнибус 7 (2020). Формални граматики и нивна примена во дизајн на програмски јазици (PDF)
4 август 2020 
Формалните граматики несомнено претставуваат револуционен изум кој довел до развој на компјутерските науки, посебно развојот на програмските јазици како средство за комуникација помеѓу човекот и машината. Овој труд ја прикажува логичката страна, односно математичкиот концепт, за конструкција на една таква граматика.
Труд објавен во Математички омнибус 7 (2020). |
СТАТИИ (НАСТАВА)
Математика физика или физичка математика на часовите по физика и математика во средното образование (PDF)
6 ноември 2020 
Неизбежен е фактот дека знаењето на математика е еден од важните предуслови при решавањето на задачи во природните науки, па и во тој контекст на решавање на задачи по физика. Од друга страна, пак, математиката е нејасен, неразбирлив дијалект, без конкретно значење на x и y во повеќе релации и формули. Тој „неразбирлив дијалект“ понекогаш е пречка за поголем број ученици. Така, од нешто што е релативно едноставно („лесно“) во физиката, со непознавање на математичкиот апарат, на одредена возраст станува релативно комплицирано („тешко“), односно пречка за разбирање на одредени содржини.
Труд објавен во Математички омнибус 8 (2020). 
Потрагата по вистината и нејзиното докажување е заеднички предизвик за математиката и правото. Во математиката, основните поими и аксиоми се темел на изведените тврдења. Секоја друга вистина е во согласност со другите, добиена по пат на логичко заклучување. Дали уредниот и сеопфтен доказ кој математичарите сакаат да го прочитаат за да бидат убедени во кажувањето на теоремите е завршниот говор на правните случаи кон којшто целат адвокатите? повеќе...
Стандарди за оценување низ призма на задачи за алгебарски дропки (PDF)
29 мај 2020 
Кога станува збор за наставата по математика, наставните цели треба да бидат така формулирани, што лесно ќе може да се измери дали една наставна цел е или не е исполнета. Oбразовните стандарди даваат одговор на прашањето: До кое ниво, основно или напредно, ученикот мора да има усвоени знаења, развиени вештини и ставови за успешно да го заврши образовниот процес во рамки на своето формално образование? Целта на ова истражување е да се разгледаат стандардите и критериумите на оценување преку споредба на решавањето на ист тест во две различни училишта.
Труд објавен во Математички омнибус 8 (2020). |
АКТИВНОСТИ
Што работат математичарите во Македонија
2 октомври 2020
Сите кои одлучиле да студираат математика, тоа го сториле затоа што ја сакаат математиката. Но, кога таа ќе стане и ваша животна определба, и кога ќе ви ги отвори вратите на компаниите од индустрискиот сектор, ќе сфатите дека ниедна теорема, нидна задача, ниедна непреспиена ноќ за спремање на испитот, не биде залудни. И тогаш, ќе ја засакате математиката уште повеќе. Дел од нашите поранешни студенти ги споделија со нас своите успешни приказни со кои покажуваат дека математичарот може да работи и надвор од образовниот сектор дури и ако останал во Македонија. Се надеваме дека нивното позитивно искуство ќе биде доволен поттик за сегашните и идните студенти на Институтот за математика да го искористат студирањето и да се подготват што подобро за успесите што ги очекуваат во животот. повеќе...
2 октомври 2020
Сите кои одлучиле да студираат математика, тоа го сториле затоа што ја сакаат математиката. Но, кога таа ќе стане и ваша животна определба, и кога ќе ви ги отвори вратите на компаниите од индустрискиот сектор, ќе сфатите дека ниедна теорема, нидна задача, ниедна непреспиена ноќ за спремање на испитот, не биде залудни. И тогаш, ќе ја засакате математиката уште повеќе. Дел од нашите поранешни студенти ги споделија со нас своите успешни приказни со кои покажуваат дека математичарот може да работи и надвор од образовниот сектор дури и ако останал во Македонија. Се надеваме дека нивното позитивно искуство ќе биде доволен поттик за сегашните и идните студенти на Институтот за математика да го искористат студирањето и да се подготват што подобро за успесите што ги очекуваат во животот. повеќе...
Прв академски час на Институтот за математика во учебната 2020/21 година
1 октомври 2020
Денес на Институтот за математика им посакавме добредојде на новите студенти во прва година на студиските програми: наставна математика, теориска математика, финансиска и актуарска математика, применета математика и математика-физика. повеќе...
1 октомври 2020
Денес на Институтот за математика им посакавме добредојде на новите студенти во прва година на студиските програми: наставна математика, теориска математика, финансиска и актуарска математика, применета математика и математика-физика. повеќе...
ЗАБАВА
|
„Кој ги ставил сите математички книги во делот за хорор?“
|
„Добивме корелација меѓу да се подседува мачка и да се биде погоден од гром.“
|
Буу...
|
ПОИМ СПОДЕЛУВА, СПОДЕЛЕТЕ И ВИЕ ...
4.9.2020 Математичарите го откриja совршениот начин на множење
Пред четири илјади години, Вавилонците го откриле денешниот начин на множење. Минатата година, на 18 март, двајца истражувачи го опишаа најбрзиот метод некогаш откриен за множење на два многу големи броеви. Трудот претставува кулминација на долготрајно истражување за да се најде најефикасна постапка за извршување на една од најосновните операции во математиката. „Секој смета дека во основа методот што го учиш на училиште е најдобриот, но всушност тоа е активна област на истражување.“ Повеќе...
Пред четири илјади години, Вавилонците го откриле денешниот начин на множење. Минатата година, на 18 март, двајца истражувачи го опишаа најбрзиот метод некогаш откриен за множење на два многу големи броеви. Трудот претставува кулминација на долготрајно истражување за да се најде најефикасна постапка за извршување на една од најосновните операции во математиката. „Секој смета дека во основа методот што го учиш на училиште е најдобриот, но всушност тоа е активна област на истражување.“ Повеќе...
2.9.2020, Голбаховата хипотеза: лесна, но тешка
Често пати, во математиката, проблемите што лесно се искажуваат се покажуваат кско исклучително тешки за решавање. Пред двесте седумдесет и пет години, Голдбах му напишал писмо на славниот швајцарски математичар Леонард Ојлер со следнава едноставна реченица: Секој парен број поголем од 2 може да се изрази како збир од два прости броеви“. За што се работи и можете да прочитате овде, но и да се потсетите на една од нашите први статии „Прочитајте математички трилер“.
Често пати, во математиката, проблемите што лесно се искажуваат се покажуваат кско исклучително тешки за решавање. Пред двесте седумдесет и пет години, Голдбах му напишал писмо на славниот швајцарски математичар Леонард Ојлер со следнава едноставна реченица: Секој парен број поголем од 2 може да се изрази како збир од два прости броеви“. За што се работи и можете да прочитате овде, но и да се потсетите на една од нашите први статии „Прочитајте математички трилер“.
19.8.2020, 12 математичари кои ја поставија сцената за современиот свет
Прочитајте интересен текст од историјата на математиката. Научете нешто за Питагора, Евклид, Архимед, Мухамед ибн Муса ал Хорезми, Џон Непер, Јохан Кеплер, Рене Декарт, Блез Паскал, Исак Њутон, Готфрид Вилхелм Лајбниц, Томас Бејз и Леонард Ојлер и за нивниот придонес во математиката. Повеќе...
Прочитајте интересен текст од историјата на математиката. Научете нешто за Питагора, Евклид, Архимед, Мухамед ибн Муса ал Хорезми, Џон Непер, Јохан Кеплер, Рене Декарт, Блез Паскал, Исак Њутон, Готфрид Вилхелм Лајбниц, Томас Бејз и Леонард Ојлер и за нивниот придонес во математиката. Повеќе...
7.7.2020, Најголемиот математичар кој никогаш не постоел
Погледнете го овој интересен цртан филм за Николас Бурбаки (изговор на француски: [nikɔla buʁbaki]). Тоа е псевдоним за група математичари која првично имала намера да подготви нов учебник за анализа. По извесно време, проектот прераснал во голема серија учебници објавени под името Бурбаки, со цел да се проучува модерната математика. Серијата е позната како Éléments de mathématique (Елементи на математика) и е централна работа на групата. Темите што се разгледуваат вклучуваат: теорија на множества, апстрактна алгебра, топологија, анализа, Лиеви групи и Лиеви алгебри. Повеќе...
Погледнете го овој интересен цртан филм за Николас Бурбаки (изговор на француски: [nikɔla buʁbaki]). Тоа е псевдоним за група математичари која првично имала намера да подготви нов учебник за анализа. По извесно време, проектот прераснал во голема серија учебници објавени под името Бурбаки, со цел да се проучува модерната математика. Серијата е позната како Éléments de mathématique (Елементи на математика) и е централна работа на групата. Темите што се разгледуваат вклучуваат: теорија на множества, апстрактна алгебра, топологија, анализа, Лиеви групи и Лиеви алгебри. Повеќе...
29.5.2020, Решавај ги проблемите како математичар
Има едно прашање што го слушате во средните училишта низ целиот свет, прашање што покажува како уште еден ученик сака да се откаже од математика еднаш засекогаш: „Зошто воопшто учиме нешто што никогаш нема да го користиме во реалниот живот?“ Одговорот може да биде ваков: „Часовите по математика не треба да ве учат на формули. Математиката треба да ве научи да размислувате.“ Ова е одговор со кој можам сесрдно да се согласам, но е и еден од оние со кои тешко може да се посочи на што точно мислиме. Како математиката „ве учи да размислувате?“ ни раскажува Richard Dancsi. Повеќе...
Има едно прашање што го слушате во средните училишта низ целиот свет, прашање што покажува како уште еден ученик сака да се откаже од математика еднаш засекогаш: „Зошто воопшто учиме нешто што никогаш нема да го користиме во реалниот живот?“ Одговорот може да биде ваков: „Часовите по математика не треба да ве учат на формули. Математиката треба да ве научи да размислувате.“ Ова е одговор со кој можам сесрдно да се согласам, но е и еден од оние со кои тешко може да се посочи на што точно мислиме. Како математиката „ве учи да размислувате?“ ни раскажува Richard Dancsi. Повеќе...
ПОИМ АНКЕТИАктуелни ПОИМ анкети:
Поминати ПОИМ анкети:
|
РЕКЛЕ ЗА ...Математиката не е машина со која се пишуваат дефиниции, теореми и докази, и се даваат примери. Таа е многу поинтересна од тоа. - Karen Uhlenbeck, првата жена добитник на Абелова награда (2019) |
ПОИМ ИНФОРМИРА
|
Во неодамна отворената Книжарница на МАНУ, која е сместена во зградата на МАНУ (на приземје), може да се набави изданието на „Англиско-македонскиот речник на математички термини“ од авторите Наум Целакоски, Весна Целакоска-Јорданова и Емилија Целакоска, по цена од 630 денари. Книжарницата е отворена за посетители секој работен ден од 11 до 13 часот.
Речникот содржи преводи од англиски на македонски јазик на повеќе од 13000 математички термини. Наменет е за математичари, инженери, студенти по математика, студенти на технички и на други факултети, како и за наставници и ученици што се упатени да се служат со математичка литература на англиски јазик. Извадок од Речникот (pdf) |
ПОИМ иницијатива:
База на македонски интернет страници за математика
|
ПОИМ иницира креирање база на македонски интернет страници за математика (интернет сајтови, блогови, Facebook страници, Facebook групи, YouTube канали). Се надеваме дека на овој начин ќе помогнеме за полесно совладување на математичките знаења, нивно утврдување, дополнување, проширување или продлабочување. Воедно ПОИМ сака да го поттикне креирањето и уредувањето на македонски интернет страници за математика со цел да придонесе за популаризација на математиката меѓу младите и пошироката јавност во Македонија.
|
